ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ

Τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζονται από την εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου είναι τα ακόλουθα:

1.    Ασφάλεια ασθενούς. Η ασφάλεια των δεδομένων που αφορούν τον ασθενή επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους:

- Πρόσβαση εξουσιοδοτημένων χρηστών για:

▪ Ευανάγνωστες συνταγογραφήσεις

▪ Μείωση της πιθανότητας χορήγησης μη κατάλληλης δόσης

▪ Ακριβή αντίγραφα καταχωρήσεων

▪ Προειδοποίηση των χρηστών για ευαισθησίες και αλλεργίες προκαλούμενες από φάρμακα και τροφές

▪ Παρόμοια οφέλη και για τα υπόλοιπα τμήματα (εργαστήρια, ακτινολογικό, νοσηλευτικά τμήματα)

- Ενημερώσεις για:

▪ Όλα τα αποτελέσματα εργαστηριακών και ακτινολογικών εξετάσεων

▪ Ανυπόγραφες σημειώσεις και οδηγίες

▪ Αναφορές σε απευθείας σύνδεση και υποστήριξη απόφασης

▪ Άλλες επικοινωνίες που μπορούν να μειώσουν τα χειρόγραφα αρχεία και τα τηλεφωνήματα

2. Βελτιωμένη καταγραφή

▪ Ολοκληρωμένες καταχωρήσεις

▪ Χρήση συγκεκριμένων προτύπων

▪ Πλήρης εξατομίκευση του αρχείου

▪ Ενθάρρυνση πλήρους καταγραφής

▪ Ευανάγνωστες και προσιτές σημειώσεις από όλους τους εξουσιοδοτημένους χρήστες

3. Παροχή ποιοτικής φροντίδας

▪ Υπενθύμιση κλινικών παρεμβάσεων

▪ Για τον άρρωστο

▪ Για τις ασθένειες

▪ Για ένα σύστημα ή όργανο

▪ Εργαλεία υποστήριξης απόφασης

▪ Οδηγίες που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένο νοσοκομείο

▪ Οδηγίες προερχόμενες από το WEB

4. Ποιότητα στοιχείων

▪ Εισαγωγή δεδομένων στο σημείο παροχής φροντίδας

▪ Ζωτικά σημεία και μετρήσεις

▪ Σημειώσεις

▪ Διαγνώσεις και κώδικες

▪ Δαπάνες

▪ Η πρόσβαση στα στοιχεία είναι άμεση

▪ Τα στοιχεία διαχειρίζονται από τους χρήστες και έτσι τους δίνουν περισσότερη προσοχή

5. Διαχείριση κινδύνου

▪ Καλύτερη ασφάλεια ασθενούς

▪ Βελτιωμένη ποιότητα παροχής φροντίδας

▪ Καλύτερη τεκμηρίωση

▪ Είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν κατηγορίες λόγω μη ευανάγνωστων αρχείων

▪ Οι ιδιωτικοί ασφαλιστές προσφέρουν έκπτωση στους χρήστες ηλεκτρονικού φακέλου

6. Ασφάλεια

▪ Η πρόσβαση στα αρχεία εξαρτάται από τη θέση του χρήστη

▪ Αποτροπή πλαστογράφησης

▪ Ανίχνευση ασθενών που βρίσκονται σε κίνδυνο

▪ Δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε λάθος μέρος ένα ηλεκτρονικό αρχείο

▪ Αντίγραφα (καθημερινά ή δύο φορές την ημέρα )

▪ Μέγιστα χαμένα στοιχεία – 1 ανά ημέρα (αντί για ολόκληρο αρχείο)

7. Δυνατότητα πρόσβασης

▪ Όλοι οι εξουσιοδοτημένοι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αρχείο ταυτόχρονα

▪ Οι πληροφορίες εμφανίζονται άμεσα

▪ Προσιτό από τις κλινικές χωρίς καμία αντιγραφή

8. Συγκεντρωμένα

▪ Οικονομικά στοιχεία

▪ Κώδικες που είναι αμέσως διαθέσιμοι

▪ Καμία δυσκολία κατά την εισαγωγή δεδομένων οικονομικής φύσης

▪ Οι σημειώσεις είναι ευανάγνωστες και πιο λεπτομερείς

9. Νέοι επαγγελματίες υγείας

▪ Οι νεότεροι επαγγελματίες υγείας τείνουν να είναι άνετοι και να έχουν ευχέρεια με τους υπολογιστές

▪ Πολλοί νέοι επαγγελματίες υγείας έχουν χρησιμοποιήσει τα ηλεκτρονικά αρχεία κατά τη διάρκεια φοίτησής τους

▪ Θεωρούν τα χειρόγραφα αρχεία ξεπερασμένα

▪ Είναι πιθανότερο να θελήσουν να εργαστούν σε εγκαταστάσεις υγείας όπου χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικοί φάκελοι

ΚΙΝΔΥΝΟΙ - ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ

Οι κίνδυνοι που υπάρχουν κατά τη χρησιμοποίηση του ηλεκτρονικού φακέλου περιγράφονται παρακάτω:

1. Εξωτερικές παρεμβάσεις, με σκοπό την ανάγνωση, την κλοπή ή την παραποίηση των δεδομένων

2. Διαρροή στοιχείων

3. Χάσμα δεδομένων ραγδαία και απότομα (φυσικός κίνδυνος)

4. Συλλογή δεδομένων για ερευνητικούς λόγους χωρίς εξουσιοδότηση

5. Χάνεται η διαπροσωπική σχέση με τον ασθενή

Άλλα μειονεκτήματα που παρουσιάζονται κατά την εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου αφορούν την ασφάλεια και την εμπιστευτικότητα. Αποτελούν σημαντικά εμπόδια στη διαδεδομένη εφαρμογή των συστημάτων ηλεκτρονικού φακέλου και στη διανομή στοιχείων. Δεν υπάρχει, μέχρι τώρα, συμφωνία για την κατάλληλη χρήση των στοιχείων υγειονομικής περίθαλψης και των δικαιωμάτων του ασθενούς για προστασία των δεδομένων του. Το ζήτημα ποιος κατέχει τα στοιχεία σε ένα ηλεκτρονικό φάκελο ακόμα συζητείται. Άλλο ζήτημα ίσης σπουδαιότητας είναι και η προστασία του χώρου που χρησιμοποιεί συστήματα ηλεκτρονικού φακέλου. Κανένα νοσηλευτικό ίδρυμα δεν θα είναι πρόθυμο να μοιραστεί τα στοιχεία του εάν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παρέχουν ένα επιχειρησιακό πλεονέκτημα σε ανταγωνιστή. Παρόλα τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει ο ηλεκτρονικός φάκελος, υπάρχει ολοένα και πιο αυξημένη ανάγκη για εφαρμογή του σε κλινικό επίπεδο.

Παραδείγματα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων  σε
Αμερική και μεγάλη Βρετανία

Αμερική

Το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός συστήματος ηλεκτρονικών φακέλων υγείας τέθηκε από τον πρόεδρο της Αμερικής, τον Ιανουάριο του 2004. Στην Αμερική, το εθνικό σύστημα συντονίζεται από τον National Coordinator for Health Information Technology. Κατά τη θητεία του πρώτου συντονιστή, Dr David Brailer, τέθηκαν οι βάσεις της προσπάθειας δημιουργίας και προτυποποίησης των υγειονομικών πληροφοριών που θα επιτρέψουν την ανταλλαγή των αρχείων υγείας σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των παροχέων υγειονομικής περίθαλψης. Το “Office of the National Coordinator for Health Information Technology” (ONC) είναι το υπεύθυνο σώμα που χειρίζεται και εποπτεύει την ομαλή λειτουργία του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στην Αμερική. Τα κύρια standards τα οποία χρησιμοποιούνται στην Αμερική είναι το HL7, το CCR και το CCOW :

·         Το HL7 είναι ένα τυποποιημένο πρωτόκολλο για τη διαχείριση, ολοκλήρωση και μεταφορά δεδομένων μεταξύ νοσοκομειακών ιδρυμάτων, ιατρών, συστημάτων διαχείρισης ιατρικής γνώσης και γενικά οποιωνδήποτε άλλων συστημάτων ή οργανισμών που συμμετέχουν στο χώρο της υγείας.

·         Το CCR(Continuity of Care Record) έχει ως σκοπό τη συνοπτική παρουσίαση και οργάνωση της πρόσφατης υγειονομικής περίθαλψης, με το να περιλαμβάνει μόνο τα σημαντικά στοιχεία που χρειάζονται για να χαρακτηρίσουν τον ασθενή, καθιστώντας έτσι εύκολη τη μεταφορά πληροφοριών ανάμεσα στους διάφορους φορείς. Επίσης το CCR, έχει ως σκοπό να επιτρέψει μια γρήγορη αξιολόγηση της γενικής υγείας του ασθενή και να καταγράψει τις πρόσφατες επισκέψεις στους παροχείς υπηρεσιών υγείας. Το CCR μπορεί να τυπωθεί σε χαρτί ή να διαβιβαστεί με ηλεκτρονική μορφή. Σχεδόν όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα αρχείων υγείας ενσωματώνουν μια λειτουργία CCR.

·         Το CCOW(Continuity of Care Record) είναι ένα HL7 τυποποιημένο πρωτόκολλο με σκοπό να επιτρέψει σε ανόμοιες εφαρμογές να επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο. Είναι ένα πρωτόκολλο ανεξάρτητο προμηθευτών και επιτρέπει στις εφαρμογές να παρουσιάσουν τις πληροφορίες στον υπολογιστή ή σε μια πύλη δεδομένων με έναν ενοποιημένο τρόπο. Το CCOW είναι το κύριο τυποποιημένο πρωτόκολλο στην υγειονομική περίθαλψη που καλείται να διευκολύνει μια διαδικασία αποκαλούμενη " Context Management.", με την οποία επιτρέπεται σε ανόμοιες εφαρμογές, να επικοινωνούν και να ανταλλάζουν δεδομένα, αλλά αυτό που παρουσιάζεται στον τελικό χρήστη, είναι ένα ενοποιημένο, συνεκτικό αρχείο.

·         Το DICOM είναι ένα διεθνή πρωτόκολλο επικοινωνίας για την αντιπροσώπευση και τη διαβίβαση των ιατρικών εικόνων.

·         Τα ANSI X12 (EDI) είναι πρωτόκολλα συναλλαγής που χρησιμοποιούνται για τη διαβίβαση δεδομένων ασθενών. Είναι δημοφιλή στις Ηνωμένες Πολιτείες για μετάδοση της τιμολόγησης των ιατρικών υπηρεσιών.

Μεγάλη Βρετανία

Στην Αγγλία το National Health Service (ΝΗS) βρίσκεται κάτω από την επίβλεψη του Department of Health το οποίο ασκεί τα καθήκοντά του κάτω από την αιγίδα του Secretary of State for Health για την Αγγλία.

Η Βρετανία, αποτελείται από 4 ανεξάρτητες χώρες (Αγγλία ,Ουαλία, Σκοτία και Βόρεια Ιρλανδία) κάθε μια από τις οποίες διατηρεί ξεχωριστό σύστημα παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Παρόλο που αυτά τα συστήματα είναι ανεξάρτητα, εντούτοις υπάρχει συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ τους ώστε να παρέχεται ίδια ποιότητα ιατρικής περίθαλψης σε όλους τους πολίτες της επικράτειας.

Το κύριο κυβερνητικό πρόγραμμα που έχει δημιουργηθεί και αναπτυχθεί στην Αγγλία για την αναβάθμιση της παροχής ιατρικής φροντίδας σε εθνικό επίπεδο είναι το σχέδιο National Health Service (ΝΗS), το οποίο έχει ως πρωταρχικό στόχο την χρήση πληροφοριακών συστημάτων, με συνεχείς επενδύσεις στα συστήματα αυτά σε βάθος χρόνου, που θα παρέχουν βελτιωμένη διάγνωση στον ασθενή, άμεση πληροφόρηση για το ιατρικό ιστορικό του, υπηρεσίες τηλεϊατρικής όπως επίσης βελτίωση και αναβάθμιση της πρόσβαση στις πηγές ιατρικών πληροφοριών κάτι το οποίο θα οδηγήσει άμεσα και στην προώθηση της αναβάθμισης της πρακτικής που παρέχεται από το ιατρικό προσωπικό.

Ο κύριος σκοπός του Department of Health με τη δημιουργία του NHS, είναι να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών και για τον λόγο αυτό έθεσε κάποιες βασικές στρατηγικές. Αυτές είναι:

·         Βελτίωση και προστασία της υγείας των Άγγλων πολιτών

·         Υποστήριξη της ποιότητας και ασφάλειας υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης με την παροχή πρόσβασης του κάθε ασθενούς στον φάκελό του στον οποίο ασκεί και έλεγχο

·         Υποστήριξη σε ασθενείς με μακροχρόνια προβλήματα 140

·         Αναβάθμιση της αποδοτικότητας, ικανότητας των συστημάτων παροχής ιατρικής φροντίδας

·         Εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών πληροφορικής

·         Βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει το Department of Health σε δημόσιο, εθνικό και ακολούθως σε διεθνές επίπεδο

Παράδειγμα ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου στη χώρα μας

Μια έκδοση ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου που χρησιμοποιείται στο Κ.Υ. Ιτέας και το Γενικό Νοσοκομείο Άμφισσας, η δημιουργία του οποίου ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2006 και έφτασε στην τελική του μορφή τον Φεβρουάριο του 2008, από τους ιατρούς Ευτύχιο Κωνσταντουδάκη και Αντωνακόπουλο Φώτη. Ως ιδέα έχει στηριχτεί σε ένα αρχείο της SysteMΣυμβουλευτικής. Αφού εισέλθουμε στην εφαρμογή και στην συνέχεια στην πρώτη επιλογή, εμφανίζεται η παρακάτω εικόνα και μας ζητείται να συμπληρώσουμε τα δημογραφικά στοιχεία του ασθενούς ( Α.Μ.,ταμείο,οικογενειακή κατάσταση). Επιπλέον μας δίνεται η δυνατότητα να ερευνήσουμε εάν ένας ασθενής είναι ήδη καταχωρημένος στην εφαρμογή. Αφού σιγουρευτούμε για τις πληροφορίες που έχουμε εισάγει μπορούμε να περιηγηθούμε στο πρόγραμμα μέσω του μενού που βρίσκεται στο κάτω μέρος της οθόνης.

Στην σελίδα αυτή εισάγουμε την φαρμακευτική αγωγή που πρόκειται να χορηγηθεί στον ασθενή, καταγράφοντας πληροφορίες όπως τον τύπο του φαρμάκου, το σκεύασμα, την ημερομηνία χορήγησης, την πάθηση και φυσικά την δοσολογία. Ταυτόχρονα μπορούμε να δούμε, με έντονα κόκκινα γράμματα, τυχόν αλλεργίες που έχει παρουσιάσει ο ασθενής στο παρελθόν σε συγκεκριμένο φαρμακευτικό σκεύασμα, ώστε να αποφευχθεί η χορήγηση ουσιών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κάποια αλλεργική αντίδραση. Επιπλέον, υπάρχει ένας ενσωματωμένος κατάλογος στον οποίο καταχωρούνται οι χορηγήσεις φαρμάκων του ασθενούς, ο οποίος έχει την δυνατότητα να εμπλουτιστεί και διευκολύνει την όλη διαδικασία με το να προτείνει ονομασίες με την καταγραφή των πρώτων γραμμάτων. Το ίδιο ισχύει και για την καταγραφή των ασθενειών, εμβολιασμών που έχουν γίνει κατά καιρούς καθώς και χρήσεις των υπηρεσιών υγείας.

Όταν πατηθεί το κουμπί «Επισκέψεις στο ιατρείο», από την σελίδα με τα δημογραφικά στοιχεία, μπορεί να καταχωρηθεί η επίσκεψη στο ιατρείο. Η εφαρμογή θα ζητήσει να της δοθεί μία ημερομηνία, έτσι ώστε να μπορεί να δείξει είτε την τελευταία επίσκεψη στο ιατρείο ή όλες τις επισκέψεις από μία ημερομηνία και μετά που πραγματοποίησε ο ασθενής. Το κομμάτι αυτό της εφαρμογής δημιουργήθηκε ώστε να αντικαταστήσει την καταγραφή της επίσκεψης των ασθενών στο παραδοσιακό βιβλίο που ο νόμος υποχρεώνει να κρατείται. Έτσι με μερικά «κλικ», καταγράφεται η επίσκεψη πιο γρήγορα και πιο πλήρως σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο. Καταχωρείται ο ιατρός που διαχειρίσθηκε το περιστατικό, το εάν ο ασθενής ήρθε απλώς για συνταγογράφηση, για κάποιο οξύ περιστατικό ή για εμβολιασμό, εάν προσήλθε ο ίδιος στο ιατρείο ή εξετάσθηκε σε επίσκεψη κατ’οίκον, εάν παραπέμφθηκε στο Κ.Υ. ή στο νοσοκομείο ή εάν το περιστατικό ήταν παιδιατρικό. Ο ιατρός καταχωρείται ώστε να μπορεί να μελετηθεί σε βάθος χρόνου, το εάν η θεραπεία του εκάστοτε ιατρού ήταν αποτελεσματική, βοηθώντας έτσι τον κάθε επόμενο ιατρό που θα είναι στο Π.Ι. ή στο Κ.Υ. να μπορεί να χορηγεί την πιο κατάλληλη και την πιο αποτελεσματική αγωγή. Ακόμα, καθώς τα περισσότερα Π.Ι. έχουν και από μερικά επισκεπτόμενα χωρία να καλύψουν, η εφαρμογή αφήνει να καταχωρηθεί για ποιο χώρο (ιατρείο ή επισκεπτόμενο χωριό / δημοτικό διαμέρισμα), θα γίνει η καταγραφή. Σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο οξύ περιστατικό, μπορεί να καταγραφεί το γεγονός ότι έχει εξετασθεί και διαγνωστεί κατά την εξέταση στο ιατρείο ή κατ' οίκον, καθώς και η αγωγή που έχει χορηγηθεί. Επίσης, πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να δει και στις προηγούμενες επισκέψεις για ποιο λόγο προσήλθε στο ιατρείο ο ασθενής.

Εκτός την φαρμακευτική αγωγή και την επίσκεψη, πρέπει να ληφθεί και ένα ατομικό ιστορικό, που να είναι αρκετά λεπτομερές. Αυτό μπορεί να γίνει πολύ εύκολα όταν επιλεγεί από την σελίδα με τα δημογραφικά στοιχεία του ασθενούς, το κουμπί «Ιατρικό ιστορικό». Στην σελίδα που ανοίγει, εμφανίζονται 3 σελίδες που αλληλεπικαλύπτονται και στις οποίες μπορεί εύκολα να μεταβεί κάποιος από την μία στην άλλη. Στην πρώτη σελίδα καταχωρούνται αλλεργίες σε φάρμακα, άνθη, τρόφιμα ή ότι άλλο, χειρουργικές επεμβάσεις, θεραπείες και τραυματισμοί τα οποία είχε εμφανίσει / υποστεί στο παρελθόν ο ασθενής.