ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΥΓΕΙΑΣ

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ

Τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζονται από την εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου είναι τα ακόλουθα:

1.    Ασφάλεια ασθενούς. Η ασφάλεια των δεδομένων που αφορούν τον ασθενή επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους:

- Πρόσβαση εξουσιοδοτημένων χρηστών για:

▪ Ευανάγνωστες συνταγογραφήσεις

▪ Μείωση της πιθανότητας χορήγησης μη κατάλληλης δόσης

▪ Ακριβή αντίγραφα καταχωρήσεων

▪ Προειδοποίηση των χρηστών για ευαισθησίες και αλλεργίες προκαλούμενες από φάρμακα και τροφές

▪ Παρόμοια οφέλη και για τα υπόλοιπα τμήματα (εργαστήρια, ακτινολογικό, νοσηλευτικά τμήματα)

- Ενημερώσεις για:

▪ Όλα τα αποτελέσματα εργαστηριακών και ακτινολογικών εξετάσεων

▪ Ανυπόγραφες σημειώσεις και οδηγίες

▪ Αναφορές σε απευθείας σύνδεση και υποστήριξη απόφασης

▪ Άλλες επικοινωνίες που μπορούν να μειώσουν τα χειρόγραφα αρχεία και τα τηλεφωνήματα

2. Βελτιωμένη καταγραφή

▪ Ολοκληρωμένες καταχωρήσεις

▪ Χρήση συγκεκριμένων προτύπων

▪ Πλήρης εξατομίκευση του αρχείου

▪ Ενθάρρυνση πλήρους καταγραφής

▪ Ευανάγνωστες και προσιτές σημειώσεις από όλους τους εξουσιοδοτημένους χρήστες

3. Παροχή ποιοτικής φροντίδας

▪ Υπενθύμιση κλινικών παρεμβάσεων

▪ Για τον άρρωστο

▪ Για τις ασθένειες

▪ Για ένα σύστημα ή όργανο

▪ Εργαλεία υποστήριξης απόφασης

▪ Οδηγίες που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένο νοσοκομείο

▪ Οδηγίες προερχόμενες από το WEB

4. Ποιότητα στοιχείων

▪ Εισαγωγή δεδομένων στο σημείο παροχής φροντίδας

▪ Ζωτικά σημεία και μετρήσεις

▪ Σημειώσεις

▪ Διαγνώσεις και κώδικες

▪ Δαπάνες

▪ Η πρόσβαση στα στοιχεία είναι άμεση

▪ Τα στοιχεία διαχειρίζονται από τους χρήστες και έτσι τους δίνουν περισσότερη προσοχή

5. Διαχείριση κινδύνου

▪ Καλύτερη ασφάλεια ασθενούς

▪ Βελτιωμένη ποιότητα παροχής φροντίδας

▪ Καλύτερη τεκμηρίωση

▪ Είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν κατηγορίες λόγω μη ευανάγνωστων αρχείων

▪ Οι ιδιωτικοί ασφαλιστές προσφέρουν έκπτωση στους χρήστες ηλεκτρονικού φακέλου

6. Ασφάλεια

▪ Η πρόσβαση στα αρχεία εξαρτάται από τη θέση του χρήστη

▪ Αποτροπή πλαστογράφησης

▪ Ανίχνευση ασθενών που βρίσκονται σε κίνδυνο

▪ Δεν μπορεί να τοποθετηθεί σε λάθος μέρος ένα ηλεκτρονικό αρχείο

▪ Αντίγραφα (καθημερινά ή δύο φορές την ημέρα )

▪ Μέγιστα χαμένα στοιχεία – 1 ανά ημέρα (αντί για ολόκληρο αρχείο)

7. Δυνατότητα πρόσβασης

▪ Όλοι οι εξουσιοδοτημένοι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στο αρχείο ταυτόχρονα

▪ Οι πληροφορίες εμφανίζονται άμεσα

▪ Προσιτό από τις κλινικές χωρίς καμία αντιγραφή

8. Συγκεντρωμένα

▪ Οικονομικά στοιχεία

▪ Κώδικες που είναι αμέσως διαθέσιμοι

▪ Καμία δυσκολία κατά την εισαγωγή δεδομένων οικονομικής φύσης

▪ Οι σημειώσεις είναι ευανάγνωστες και πιο λεπτομερείς

9. Νέοι επαγγελματίες υγείας

▪ Οι νεότεροι επαγγελματίες υγείας τείνουν να είναι άνετοι και να έχουν ευχέρεια με τους υπολογιστές

▪ Πολλοί νέοι επαγγελματίες υγείας έχουν χρησιμοποιήσει τα ηλεκτρονικά αρχεία κατά τη διάρκεια φοίτησής τους

▪ Θεωρούν τα χειρόγραφα αρχεία ξεπερασμένα

▪ Είναι πιθανότερο να θελήσουν να εργαστούν σε εγκαταστάσεις υγείας όπου χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικοί φάκελοι

ΚΙΝΔΥΝΟΙ - ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ

Οι κίνδυνοι που υπάρχουν κατά τη χρησιμοποίηση του ηλεκτρονικού φακέλου περιγράφονται παρακάτω:

1. Εξωτερικές παρεμβάσεις, με σκοπό την ανάγνωση, την κλοπή ή την παραποίηση των δεδομένων

2. Διαρροή στοιχείων

3. Χάσμα δεδομένων ραγδαία και απότομα (φυσικός κίνδυνος)

4. Συλλογή δεδομένων για ερευνητικούς λόγους χωρίς εξουσιοδότηση

5. Χάνεται η διαπροσωπική σχέση με τον ασθενή

Άλλα μειονεκτήματα που παρουσιάζονται κατά την εφαρμογή του ηλεκτρονικού φακέλου αφορούν την ασφάλεια και την εμπιστευτικότητα. Αποτελούν σημαντικά εμπόδια στη διαδεδομένη εφαρμογή των συστημάτων ηλεκτρονικού φακέλου και στη διανομή στοιχείων. Δεν υπάρχει, μέχρι τώρα, συμφωνία για την κατάλληλη χρήση των στοιχείων υγειονομικής περίθαλψης και των δικαιωμάτων του ασθενούς για προστασία των δεδομένων του. Το ζήτημα ποιος κατέχει τα στοιχεία σε ένα ηλεκτρονικό φάκελο ακόμα συζητείται. Άλλο ζήτημα ίσης σπουδαιότητας είναι και η προστασία του χώρου που χρησιμοποιεί συστήματα ηλεκτρονικού φακέλου. Κανένα νοσηλευτικό ίδρυμα δεν θα είναι πρόθυμο να μοιραστεί τα στοιχεία του εάν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παρέχουν ένα επιχειρησιακό πλεονέκτημα σε ανταγωνιστή. Παρόλα τα μειονεκτήματα που παρουσιάζει ο ηλεκτρονικός φάκελος, υπάρχει ολοένα και πιο αυξημένη ανάγκη για εφαρμογή του σε κλινικό επίπεδο.

Παραδείγματα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων  σε
Αμερική και μεγάλη Βρετανία

Αμερική

Το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός συστήματος ηλεκτρονικών φακέλων υγείας τέθηκε από τον πρόεδρο της Αμερικής, τον Ιανουάριο του 2004. Στην Αμερική, το εθνικό σύστημα συντονίζεται από τον National Coordinator for Health Information Technology. Κατά τη θητεία του πρώτου συντονιστή, Dr David Brailer, τέθηκαν οι βάσεις της προσπάθειας δημιουργίας και προτυποποίησης των υγειονομικών πληροφοριών που θα επιτρέψουν την ανταλλαγή των αρχείων υγείας σε πραγματικό χρόνο μεταξύ των παροχέων υγειονομικής περίθαλψης. Το “Office of the National Coordinator for Health Information Technology” (ONC) είναι το υπεύθυνο σώμα που χειρίζεται και εποπτεύει την ομαλή λειτουργία του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στην Αμερική. Τα κύρια standards τα οποία χρησιμοποιούνται στην Αμερική είναι το HL7, το CCR και το CCOW :

·         Το HL7 είναι ένα τυποποιημένο πρωτόκολλο για τη διαχείριση, ολοκλήρωση και μεταφορά δεδομένων μεταξύ νοσοκομειακών ιδρυμάτων, ιατρών, συστημάτων διαχείρισης ιατρικής γνώσης και γενικά οποιωνδήποτε άλλων συστημάτων ή οργανισμών που συμμετέχουν στο χώρο της υγείας.

·         Το CCR(Continuity of Care Record) έχει ως σκοπό τη συνοπτική παρουσίαση και οργάνωση της πρόσφατης υγειονομικής περίθαλψης, με το να περιλαμβάνει μόνο τα σημαντικά στοιχεία που χρειάζονται για να χαρακτηρίσουν τον ασθενή, καθιστώντας έτσι εύκολη τη μεταφορά πληροφοριών ανάμεσα στους διάφορους φορείς. Επίσης το CCR, έχει ως σκοπό να επιτρέψει μια γρήγορη αξιολόγηση της γενικής υγείας του ασθενή και να καταγράψει τις πρόσφατες επισκέψεις στους παροχείς υπηρεσιών υγείας. Το CCR μπορεί να τυπωθεί σε χαρτί ή να διαβιβαστεί με ηλεκτρονική μορφή. Σχεδόν όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα αρχείων υγείας ενσωματώνουν μια λειτουργία CCR.

·         Το CCOW(Continuity of Care Record) είναι ένα HL7 τυποποιημένο πρωτόκολλο με σκοπό να επιτρέψει σε ανόμοιες εφαρμογές να επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο. Είναι ένα πρωτόκολλο ανεξάρτητο προμηθευτών και επιτρέπει στις εφαρμογές να παρουσιάσουν τις πληροφορίες στον υπολογιστή ή σε μια πύλη δεδομένων με έναν ενοποιημένο τρόπο. Το CCOW είναι το κύριο τυποποιημένο πρωτόκολλο στην υγειονομική περίθαλψη που καλείται να διευκολύνει μια διαδικασία αποκαλούμενη " Context Management.", με την οποία επιτρέπεται σε ανόμοιες εφαρμογές, να επικοινωνούν και να ανταλλάζουν δεδομένα, αλλά αυτό που παρουσιάζεται στον τελικό χρήστη, είναι ένα ενοποιημένο, συνεκτικό αρχείο.

·         Το DICOM είναι ένα διεθνή πρωτόκολλο επικοινωνίας για την αντιπροσώπευση και τη διαβίβαση των ιατρικών εικόνων.

·         Τα ANSI X12 (EDI) είναι πρωτόκολλα συναλλαγής που χρησιμοποιούνται για τη διαβίβαση δεδομένων ασθενών. Είναι δημοφιλή στις Ηνωμένες Πολιτείες για μετάδοση της τιμολόγησης των ιατρικών υπηρεσιών.

Μεγάλη Βρετανία

Στην Αγγλία το National Health Service (ΝΗS) βρίσκεται κάτω από την επίβλεψη του Department of Health το οποίο ασκεί τα καθήκοντά του κάτω από την αιγίδα του Secretary of State for Health για την Αγγλία.

Η Βρετανία, αποτελείται από 4 ανεξάρτητες χώρες (Αγγλία ,Ουαλία, Σκοτία και Βόρεια Ιρλανδία) κάθε μια από τις οποίες διατηρεί ξεχωριστό σύστημα παροχής ιατρικών υπηρεσιών. Παρόλο που αυτά τα συστήματα είναι ανεξάρτητα, εντούτοις υπάρχει συνεργασία και επικοινωνία μεταξύ τους ώστε να παρέχεται ίδια ποιότητα ιατρικής περίθαλψης σε όλους τους πολίτες της επικράτειας.

Το κύριο κυβερνητικό πρόγραμμα που έχει δημιουργηθεί και αναπτυχθεί στην Αγγλία για την αναβάθμιση της παροχής ιατρικής φροντίδας σε εθνικό επίπεδο είναι το σχέδιο National Health Service (ΝΗS), το οποίο έχει ως πρωταρχικό στόχο την χρήση πληροφοριακών συστημάτων, με συνεχείς επενδύσεις στα συστήματα αυτά σε βάθος χρόνου, που θα παρέχουν βελτιωμένη διάγνωση στον ασθενή, άμεση πληροφόρηση για το ιατρικό ιστορικό του, υπηρεσίες τηλεϊατρικής όπως επίσης βελτίωση και αναβάθμιση της πρόσβαση στις πηγές ιατρικών πληροφοριών κάτι το οποίο θα οδηγήσει άμεσα και στην προώθηση της αναβάθμισης της πρακτικής που παρέχεται από το ιατρικό προσωπικό.

Ο κύριος σκοπός του Department of Health με τη δημιουργία του NHS, είναι να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των πολιτών και για τον λόγο αυτό έθεσε κάποιες βασικές στρατηγικές. Αυτές είναι:

·         Βελτίωση και προστασία της υγείας των Άγγλων πολιτών

·         Υποστήριξη της ποιότητας και ασφάλειας υπηρεσιών ιατρικής περίθαλψης με την παροχή πρόσβασης του κάθε ασθενούς στον φάκελό του στον οποίο ασκεί και έλεγχο

·         Υποστήριξη σε ασθενείς με μακροχρόνια προβλήματα 140

·         Αναβάθμιση της αποδοτικότητας, ικανότητας των συστημάτων παροχής ιατρικής φροντίδας

·         Εκσυγχρονισμός των υπηρεσιών πληροφορικής

·         Βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχει το Department of Health σε δημόσιο, εθνικό και ακολούθως σε διεθνές επίπεδο

Παράδειγμα ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου στη χώρα μας

Μια έκδοση ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου που χρησιμοποιείται στο Κ.Υ. Ιτέας και το Γενικό Νοσοκομείο Άμφισσας, η δημιουργία του οποίου ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2006 και έφτασε στην τελική του μορφή τον Φεβρουάριο του 2008, από τους ιατρούς Ευτύχιο Κωνσταντουδάκη και Αντωνακόπουλο Φώτη. Ως ιδέα έχει στηριχτεί σε ένα αρχείο της SysteMΣυμβουλευτικής. Αφού εισέλθουμε στην εφαρμογή και στην συνέχεια στην πρώτη επιλογή, εμφανίζεται η παρακάτω εικόνα και μας ζητείται να συμπληρώσουμε τα δημογραφικά στοιχεία του ασθενούς ( Α.Μ.,ταμείο,οικογενειακή κατάσταση). Επιπλέον μας δίνεται η δυνατότητα να ερευνήσουμε εάν ένας ασθενής είναι ήδη καταχωρημένος στην εφαρμογή. Αφού σιγουρευτούμε για τις πληροφορίες που έχουμε εισάγει μπορούμε να περιηγηθούμε στο πρόγραμμα μέσω του μενού που βρίσκεται στο κάτω μέρος της οθόνης.

Στην σελίδα αυτή εισάγουμε την φαρμακευτική αγωγή που πρόκειται να χορηγηθεί στον ασθενή, καταγράφοντας πληροφορίες όπως τον τύπο του φαρμάκου, το σκεύασμα, την ημερομηνία χορήγησης, την πάθηση και φυσικά την δοσολογία. Ταυτόχρονα μπορούμε να δούμε, με έντονα κόκκινα γράμματα, τυχόν αλλεργίες που έχει παρουσιάσει ο ασθενής στο παρελθόν σε συγκεκριμένο φαρμακευτικό σκεύασμα, ώστε να αποφευχθεί η χορήγηση ουσιών που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κάποια αλλεργική αντίδραση. Επιπλέον, υπάρχει ένας ενσωματωμένος κατάλογος στον οποίο καταχωρούνται οι χορηγήσεις φαρμάκων του ασθενούς, ο οποίος έχει την δυνατότητα να εμπλουτιστεί και διευκολύνει την όλη διαδικασία με το να προτείνει ονομασίες με την καταγραφή των πρώτων γραμμάτων. Το ίδιο ισχύει και για την καταγραφή των ασθενειών, εμβολιασμών που έχουν γίνει κατά καιρούς καθώς και χρήσεις των υπηρεσιών υγείας.

Όταν πατηθεί το κουμπί «Επισκέψεις στο ιατρείο», από την σελίδα με τα δημογραφικά στοιχεία, μπορεί να καταχωρηθεί η επίσκεψη στο ιατρείο. Η εφαρμογή θα ζητήσει να της δοθεί μία ημερομηνία, έτσι ώστε να μπορεί να δείξει είτε την τελευταία επίσκεψη στο ιατρείο ή όλες τις επισκέψεις από μία ημερομηνία και μετά που πραγματοποίησε ο ασθενής. Το κομμάτι αυτό της εφαρμογής δημιουργήθηκε ώστε να αντικαταστήσει την καταγραφή της επίσκεψης των ασθενών στο παραδοσιακό βιβλίο που ο νόμος υποχρεώνει να κρατείται. Έτσι με μερικά «κλικ», καταγράφεται η επίσκεψη πιο γρήγορα και πιο πλήρως σε σχέση με τον παραδοσιακό τρόπο. Καταχωρείται ο ιατρός που διαχειρίσθηκε το περιστατικό, το εάν ο ασθενής ήρθε απλώς για συνταγογράφηση, για κάποιο οξύ περιστατικό ή για εμβολιασμό, εάν προσήλθε ο ίδιος στο ιατρείο ή εξετάσθηκε σε επίσκεψη κατ’οίκον, εάν παραπέμφθηκε στο Κ.Υ. ή στο νοσοκομείο ή εάν το περιστατικό ήταν παιδιατρικό. Ο ιατρός καταχωρείται ώστε να μπορεί να μελετηθεί σε βάθος χρόνου, το εάν η θεραπεία του εκάστοτε ιατρού ήταν αποτελεσματική, βοηθώντας έτσι τον κάθε επόμενο ιατρό που θα είναι στο Π.Ι. ή στο Κ.Υ. να μπορεί να χορηγεί την πιο κατάλληλη και την πιο αποτελεσματική αγωγή. Ακόμα, καθώς τα περισσότερα Π.Ι. έχουν και από μερικά επισκεπτόμενα χωρία να καλύψουν, η εφαρμογή αφήνει να καταχωρηθεί για ποιο χώρο (ιατρείο ή επισκεπτόμενο χωριό / δημοτικό διαμέρισμα), θα γίνει η καταγραφή. Σε περίπτωση που υπάρχει κάποιο οξύ περιστατικό, μπορεί να καταγραφεί το γεγονός ότι έχει εξετασθεί και διαγνωστεί κατά την εξέταση στο ιατρείο ή κατ' οίκον, καθώς και η αγωγή που έχει χορηγηθεί. Επίσης, πολύ εύκολα μπορεί κάποιος να δει και στις προηγούμενες επισκέψεις για ποιο λόγο προσήλθε στο ιατρείο ο ασθενής.

Εκτός την φαρμακευτική αγωγή και την επίσκεψη, πρέπει να ληφθεί και ένα ατομικό ιστορικό, που να είναι αρκετά λεπτομερές. Αυτό μπορεί να γίνει πολύ εύκολα όταν επιλεγεί από την σελίδα με τα δημογραφικά στοιχεία του ασθενούς, το κουμπί «Ιατρικό ιστορικό». Στην σελίδα που ανοίγει, εμφανίζονται 3 σελίδες που αλληλεπικαλύπτονται και στις οποίες μπορεί εύκολα να μεταβεί κάποιος από την μία στην άλλη. Στην πρώτη σελίδα καταχωρούνται αλλεργίες σε φάρμακα, άνθη, τρόφιμα ή ότι άλλο, χειρουργικές επεμβάσεις, θεραπείες και τραυματισμοί τα οποία είχε εμφανίσει / υποστεί στο παρελθόν ο ασθενής.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που καθορίζουν την εφαρµογή, αποδοχή και χρήση του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας στα Ελληνικά ∆ηµόσια Νοσοκοµεία. Αυτοί γενικά οµαδοποιούνται σε δύο κύριες κατηγορίες:

Παράγοντες του εσωτερικού περιβάλλοντος ή µικρο-περιβάλλον:

·        Η νοοτροπία του ιατρικού προσωπικού: Οι γιατροί κατά το µεγαλύτερο µέρος είναι αρνητικοί και θεωρούν ότι η ηλεκτρονική καταχώρηση δεναποτελεί ιατρικό έργο αλλά πάρεργο και δεν αποδέχονται την αλλαγή των κανόνων της λειτουργίας και των διαδικασιών που απαιτούνται κατά την εφαρµογή της ηλεκτρονικής διαχείρισης. Άλλωστε, οι γιατροί κατέχουν απόλυτη εξουσία πάνω στην ασθένεια και µονοπωλούν την θεραπεία της, κυριαρχώντας έτσι στο νοσοκοµειακό χώρο, θέτοντας οι ίδιοι τους κανόνες λειτουργίας.

·        Ο κοινωνικός παράγοντας: Οι επαγγελµατίες υγείας αντιδρούν στην ηλεκτρονική επεξεργασία προσωπικών δεδοµένων, φοβούµενοι το προσωπικό απόρρητο και κυρίως το ενδεχόµενο του στιγµατισµού ή ακόµα και της απαξίωσης.

·        Η κατάρτιση του ιατρικού, νοσηλευτικού, τεχνικού και διοικητικού προσωπικού στη χρήση υπολογιστών: Τα συστήµατα επαγγελµατικής εκπαίδευσης είναι µάλλον απαξιωµένα, ενώ τις περισσότερες φορές κυριαρχεί η απογοήτευση, η πτώση των ηθικών αξιών και η απουσία αφοσίωσης και επαγγελµατισµού. Επιπλέον η ανταπόκριση σε κάθε νεωτερισµό είναι υπόθεση των νεότερων, και η αποδοτικότητα φθίνει µε την ηλικία.

·        Τα παντός είδους συµφέροντα που αναπτύσσονται και επιζούν σε ποικίλες καταστάσεις δηµόσιας αδιαφάνειας, έλλειψης συγκεκριµένων δοµών, διαδικασιών και λειτουργιών, οι οποίες συντηρούνται µε διάφορους τρόπους, µεταξύ των οποίων είναι και εκείνη της αντίδρασης σε κάθε νέα ριζοσπαστική πρόταση αλλαγής ή βελτίωσης της υπάρχουσας κατάστασης. Άλλωστε «…το ιατρικό επάγγελµα θεωρείται ως µια από τις πάµπολλες οµάδες συµφερόντων που δρουν µέσα στην κοινωνία, αφού οι ηθικοί κώδικες και οι νόµοι που ρυθµίζουν την άσκηση της ιατρικής είναι επίσης µηχανισµοί προστατευτικοί του επαγγέλµατος, από τις παρεµβάσεις του κοινού και από τον ανταγωνισµό…».

·        Η πολυδιάσπαση τµηµάτων σε συνδυασµό µε την έξω–χωρική καταχώρηση: Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης στους θαλάµους, οι γιατροί κρατούν χειρόγραφες σηµειώσεις για την κατάσταση των ασθενών, τις οποίες µεταγενέστερα θα πρέπει να µεταφέρουν στο ηλεκτρονικό ιατρικό υποσύστηµα. Ωστόσο, η ενέργεια αυτή απαιτεί τη σπατάλη πολύτιµου χρόνου, οποίος θα µπορούσε να αποδοθεί σε ασθενείς. Το πρόβληµα αυτό θα µπορούσε να επιλυθεί µε την εφαρµογή ασύρµατου τοπικού δικτύου (Wireless Local Area Network/WLAN) µε pen-based ή pocketable συσκευές. Με τον τρόπο αυτό είναι εφικτή η καταχώριση του ιστορικού από τους γιατρούς σε πραγµατικό χρόνο, ακόµα και αν αυτοί βρίσκονται εν κινήσει. Υπάρχουν διάφοραπροβλήµατα σχετικά µε την εφαρµογή της τεχνολογίας των WLANs. Τέτοια είναι:

1.     η υστέρηση στον τοµέα της ασφάλειας –είναι αρκετά ευάλωτα σε επιθέσεις και σε παρεµβολές

2.     υπερχείλιση καναλιών στις ασύρµατες συχνότητες (channel flood)

3.     ιιι) το µπλοκάρισµα συχνοτήτων (signal jamming)

4.     η καταγραφή δεδοµένων που κινούνται στο δίκτυο (sniffing) κ.ά

5.     η σχετικά χαµηλή ταχύτητα ανταλλαγής δεδοµένων και το υψηλό κόστος του εξοπλισµού. Όµως η τεχνολογία τους εξελίσσεται συνεχώς και τα προβλήµατα αυτά ξεπερνιούνται επιτυχώς.

·        Παράγοντες του εξωτερικού περιβάλλοντος ή µακρο–περιβάλλον:

·        Η έλλειψη της ταυτοποίησης ασθενών µε ενιαίους αριθµούς µητρώων, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι πολύ-εγγραφές σε εθνικό επίπεδο, ως πρώτο βήµα δόµησης ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου.

·        Η µη αποδοχή της χρήσης των διεθνώς αποδεκτών κλινικών κωδικοποιήσεων και προτύπων για την συστηµατική καταγραφή των ιατρικών δεδοµένων. Στο σηµείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί η αµφισβήτηση και διαφωνία µέρους του ιατρικού σώµατος σχετικά µε την ελληνική µετάφραση της διεθνούς κωδικοποίησης ICD-9/10.

·        Η απουσία στενής επικοινωνίας και συνεργασίας ανάµεσα σε νοσοκοµεία ακόµα της ίδιας υγειονοµικής περιφέρειας, µε αποτέλεσµα να χάνεται πολύτιµος χρόνος για σχεδιασµό δοµών που ήδη έχουν εφαρµοσθεί επιτυχώς σε άλλα νοσοκοµεία.

·        Η έλλειψη ιατρικών και εργαστηριακών πληροφοριακών συστηµάτων στα δηµόσια νοσοκοµεία, αφού στη χώρα, η πληροφοριακή υποδοµή των δηµόσιων νοσοκοµείων σε αντίθεση µε τα ιδιωτικά, έχει επικεντρωθεί κυρίως στη διαχείριση λογιστικών και όχι ιατρικών εφαρµογών.

·        Η έλλειψη ποιότητας και ανταγωνισµού των δηµόσιων νοσοκοµείων έναντι του ιδιωτικού τοµέα

·        Η τεχνολογική πρόοδος, η οποία λόγω της ταχύτητας µε την οποία εξελίσσεται, επιβάλλει δοµικά και λειτουργικά σχήµατα ευέλικτα και προσαρµόσιµα σε αυτήν, έτσι ώστε να µην αποτυγχάνει µία προσπάθεια πριν ακόµα εφαρµοστεί και δοκιµαστεί.

·        Η ελλιπής χρηµατοδότηση των δηµόσιων νοσοκοµείων, αφού για παράδειγµα, από τα 129 δηµόσια νοσοκοµεία, µόνο τα 25 επιλεγµένα από το Υπουργείο Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών ασφαλίσεων, χρηµατοδοτήθηκαν για διαχειριστικά πληροφοριακά συστήµατα ετερογενούς προέλευσης, ενώ τα υπόλοιπα, προµηθεύονται τα διαχειριστικά τους συστήµατα µε ίδιους πόρους.

·        Τα σχετικά ελλιπή δηµοσιευµένα στοιχεία για την µελέτη αξιολόγησης των αυτοµατοποιηµένων πληροφοριακών συστηµάτων στην υγειονοµική περίθαλψη, αφού ίσως η αξιολόγηση των επενδύσεων ιατρικής πληροφορικής είναι πολυσύνθετη και προβληµατική.

·        Η έλλειψη σαφών και συγκεκριµένων στόχων, οι οποίοι πρέπει να προσδιοριστούν κατά την έναρξη µιας εφαρµογής διαχείρισης της ιατρικής πληροφορίας, σε σχέση µε τους οποίους µπορεί να αξιολογηθεί η πραγµατική απόδοση της.

Ηλεκτρονικοί ιατρικοί φάκελοι στην Ελλάδα

Οι ιατρικοί φάκελοι στα περισσότερα δηµόσια νοσοκοµεία ακόµα και σήµερα εξακολουθούν να είναι χειρόγραφοι, ογκώδεις, ασαφείς, δυσεύρετοι, δυσανάγνωστοι, ενώ πολλές φορές χάνονται, φθείρονται ή και αλλοιώνονται. Η αναζήτηση ιστορικών και κλινικών δεδοµένων είναι πολύ δύσκολη, ενώ η εξαγωγή στατιστικών συµπερασµάτων εντελώς αβέβαιη και πολύπλοκη. Ακόµα και στις ελάχιστες περιπτώσεις κατά τις οποίες υπάρχει ατοµικός ηλεκτρονικός φάκελος, τα περιεχόµενα δεδοµένα δεν µπορούν να µεταφερθούν ακόµα και στο εσωτερικό δίκτυο του ίδιου νοσοκοµείου. Αυτό συµβαίνει επειδή ο ηλεκτρονικός φάκελος και το πληροφοριακό υποσύστηµα διαχείρισης ασθενών (Υ∆Α) δεν έχουν την κατάλληλη διασύνδεση, είτε την απαραίτητη διαλειτουργικότητα.

 Επιπρόσθετα, σε πολλά νοσοκοµεία για κάθε ασθενή υπάρχουν δύο ξεχωριστοί φάκελοι, ένας για τα Εξωτερικά Ιατρεία και ένας για τις κλινικές. Συγκεκριµένα, η κλινική πληροφορία για τους εξωτερικούς ασθενείς καταγράφεται χειρόγραφα από τους εφηµερεύοντες γιατρούς σε έγχρωµες καρτέλες, οι οποίες είναι πολύ δύσκολο να ανακτηθούν σε επόµενες επισκέψεις. Έτσι αρκετές φορές για τον ίδιο ασθενή συµπληρώνεται νέα καρτέλα µε αποτέλεσµα την ελλιπή καταγραφή του ιστορικού. Ακόµα κι αν ο ασθενής έχει καταχωρηθεί µοναδικά στο Υ∆Α αποκτώντας αυτόµατα έναν µοναδικό Αριθµό Μητρώου από το Γραφείο Κίνησης ή τη Γραµµατεία Εξωτερικών ιατρείων, οι γιατροί συνεχίζουν να αναζητούν την χειρόγραφη καρτέλα για να καταγράψουν τη διάγνωση και το θεραπευτικό σχήµα, αρνούµενοι την καταγραφή όχι µόνο στο τερµατικό τους αλλά ακόµα και στο εκτυπωµένο έντυπο νοσηλείας. Απλές προγραµµατισµένες εξετάσεις ή και επεµβάσεις, οι οποίες είναι ήδη καταχωρηµένες στο Υ∆Α και απαιτούν την χωρίς πολυπλοκότητα χειρισµού ηλεκτρονική επιβεβαίωση από το αντίστοιχο ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό, εξακολουθούν να καταγράφονται χειρόγραφα στις καρτέλες.

Στην περίπτωση επίσης των νοσηλευόµενων ασθενών, η διαδικασία συµπλήρωσης του ιατρικού φακέλου είναι το ίδιο ασαφής, κυρίως ως προς τη διάγνωση και την πορεία της νόσου και λιγότερο ως προς την συνταγογράφηση, αφού σε αρκετά νοσοκοµεία εφαρµόζεται πλέον το ηλεκτρονικό ατοµικό συνταγολόγιο φαρµάκων. Η ασάφεια αυτή είναι ιδιαίτερα εµφανής στις περιπτώσεις της διάγνωσης στο ηλεκτρονικό εξιτήριο, στο οποίο οι διοικητικοί υπάλληλοι αντιγράφοντας στον υπολογιστή τη χειρόγραφη διάγνωση εξόδου, αναγκάζονται να «µαντέψουν» το χειρόγραφο κείµενο ή το κείµενο αυτό είναι πολύ γενικό, µη χαρακτηρίζοντας µε ευκρίνεια και αξιοπιστία την διάγνωση. Μεγάλο επίσης πρόβληµα αποτελεί η καταγραφή χειρουργικών επεµβάσεων και η µετεγχειρητική κατάσταση, οι οποίες µάλλον απαιτούν µορφή ελεύθερου κειµένου, µε συνέπεια την αποµόνωση της πληροφορίας για τη κλινική κατάσταση του ασθενή σε κάποιον φθαρµένο ογκώδη φάκελο, ο οποίος παραµένει στο αρχείο κάθε νοσοκοµείου. Είναι εµφανώς αντιληπτό, ότι οι γενικεύσεις στις διαγνώσεις εισόδου ή εξόδου ενός ασθενούς όχι µόνο εµποδίζουν την στοιχειώδη πληροφορία για την κατάσταση υγείας, αλλά παράλληλα δεν παρέχουν τη δυνατότητα της αποθήκευσης και διακίνησης αυτής της πληροφορίας. Για την επίλυση των παραπάνω προβληµάτων που δηµιουργεί η έλλειψη ηλεκτρονικής καταγραφής των ιστορικών και των κλινικών δεδοµένων είναι πολύ σηµαντική η εξεύρεση των παραγόντων που καθορίζουν την µη-εφαρµογή και χρήση του ΗΦΥ στα δηµόσια νοσοκοµεία.

Η Microsoft στην υγεία-Ηλεκτρονικά μητρώα ασθενών

Η Microsoft διευκολύνει τους ανθρώπους να συνδεθούν με τον ηλεκτρονικό τους φάκελο και να μοιραστούν ή να αντλήσουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, χρησιμοποιώντας υπολογιστές, ταμπλέτες, τηλέφωνα, ή browsers. Είτε με την αναθεώρηση των αποτελεσμάτων των δοκιμών των ασθενών από τις κινητές συσκευές τους, με τι οποίες μοιράζονται ενημερώσεις σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την κατάσταση ενός ασθενούς με ένα μέλος της ομάδας φροντίδας μέσω μιας δικτυακής πύλης με ενισχυμένη ασφάλεια, ή με την διεξαγωγή μιας ηλεκτρονικής διαβούλευσης, με τεχνολογίες της Microsoft διευκολύνεται η χρήση των προσωπικών πληροφοριών σας στον ηλεκτρονικό σας φάκελο και βελτιώνεται η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα του. Την ίδια στιγμή, ισχυρά χαρακτηριστικά ασφαλείας, σας βοηθούν στο να δοθεί ζωτικής σημασίας έλεγχος της πρόσβασης των χρηστών και συμβάλουν στην προστασία της υγείας και των οργανωτικών δεδομένων.

Η χρήση των επαγγελματικών λύσεων νοημοσύνης της Microsoft σε συνδυασμό με τον ηλεκτρονικό φάκελο και άλλα συστήματα μπορούν να βοηθήσουν:

·        Την ενσωμάτωση των κλινικών δεδομένων σε ολόκληρη τη συνεχόμενη φροντίδα- εντός και εκτός του οργανισμού, για μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της κλινικής ποιότητας και των δραστηριοτήτων φροντίδας

·        Την παγίωση των οικονομικών, λειτουργικών και κλινικών δεδομένων από ανόμοια συστήματα σε ολόκληρο τον οργανισμό για να παρέχουν στο προσωπικό μια ενιαία προβολή του επιχειρηματικού εύρους που τους βοηθά να μετρούν και να διαχειρίζονται την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα.

·        Την ενεργοποίηση της αυτοεξυπηρετούμενης επαγγελματικής νοημοσύνης και της παροχής προσωπικού σε πραγματικό χρόνο ή σχεδόν πραγματικό, και τη σύνδεση σε σχετικές πληροφορίες που μπορεί να βοηθήσουν να προσδιοριστούν οι τάσεις νωρίς και να ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπιση θεμάτων ποιότητας και κόστους νωρίτερα.

Επιπλέον, η Microsoft παρέχει μια μεγάλη ποικιλία εργαλείων, έτσι ώστε οι παροχείς υγείας να επικοινωνούν καλύτερα με τους ασθενείς τους. Χρησιμοποιώντας αυτές τις λύσεις σε συνεννόηση με το σύστημα του ηλεκτρονικού φακέλου υγείας, μπορεί να:

·        Παρέχεται στους ασθενείς άνετη και ενισχυμένη ασφάλεια της πρόσβασής τους στους ιατρικούς τους φακέλους και τα  εργαστηριακά αποτελέσματα για να μπορούν να είναι ενημερωμένοι για την υγεία τους.

·        Παρέχεται προσαρμοσμένη προβολή για την προώθηση των σχετικών υπηρεσιών υγείας και ευεξίας και των εκπαιδευτικών προσφορών.

·        Επιτρέπεται στους ασθενείς να εδραιώσουν τις πληροφορίες-συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν να κάνουν με την υγεία τους, την καθημερινή πίεση του αίματος ή τις μετρήσεις γλυκόζης στο αίμα, καθώς και τις συνταγές-σε έναν εύκολα προσβάσιμο λογαριασμό τον οποίο μπορούν να μοιραστούν με τους επαγγελματίες υγείας.

Για να πάρει κανείς τα μέγιστα αποτελέσματα από ένα σύστημα ηλεκτρονικού φακέλου υγείας, θα πρέπει να χρησιμοποιεί μια υποδομή που είναι αξιόπιστη, οικονομικά αποδοτική, και αρκετά ευέλικτη, ώστε να ικανοποιήσει τις πληροφοριακές, οργανωτικές και χρηστικές απαιτήσεις των παρόχων σήμερα, αλλά και στο μέλλον. Η Microsoft υποστηρίζει τη δυνατότητα για να μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ιδιωτικά, δημόσια ή υβριδικά clouds με βάση τις ανάγκες σας. Με ευέλικτες προσφορές της Microsoft όσον αναφορά το στυλ εργασίας, μπορείτε να υποστηρίξετε τους ανθρώπους σας με τους τρόπους που θέλουν να εργαστούν, παρέχοντάς τους πρόσβαση σε πληροφορίες ηλεκτρονικών φακέλων υγείας από σχεδόν οποιαδήποτε συσκευή. Και, δεδομένου ότι είναι ζωτικής σημασίας η προστασία των δεδομένων των ασθενών, η Microsoft Security και οι προσφορές Συμμόρφωσης θα σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε τον κίνδυνο, ενώ την ίδια στιγμή θα παρέχεται απλούστευση και εξορθολογισμός της ενισχυμένης ασφάλειας στην πρόσβαση στον ηλεκτρονικό σας φάκελο και άλλα συστήματα.

IZIP

Το IZIP είναι ένα ηλεκτρονικό μητρώο υγείας βασισμένο στο διαδίκτυο που χρησιμοποιείται στην Τσεχία και χαρακτηρίστηκε το 2005 ως ένα από τα κορυφαία προγράμματα υγείας παγκοσμίως. Το IZIP δημιουργήθηκε «από τους γιατρούς για τους γιατρούς». Η έναρξη του προγράμματος έγινε με 3 ιατρούς με σημαντική πρακτική εμπειρία(τον ορθολαρυγγολόγο Pavel Hronek, τον παιδίατρο Milan Cabrnoch και έναν ιατρό αποκατάστασης, τον Miroslav Ouzky), οι οποίοι περιβάλλονταν από μια ομάδα ενθουσιωδών ατόμων από τον τομέα της πληροφορικής και των επικοινωνιών, οι οποίοι μετά από ένα χρόνο εργασίας κατάφεραν να πείσουν σημαντικούς συνεργάτες να συμμετάσχουν(VZP, IBM, Komercni Banka, Cesky Telecom και Eurotel). Τον Φεβρουάριο του 2002 έγινε η έναρξη της φάσης του πιλοτικού έργου σε τέσσερις επιλεγμένες περιοχές τις Τσεχίας(Benesov, Beroum, Jicin και Rokycany). Ο στόχος ήταν να εξεταστεί η λειτουργία του ιατρικού αρχείου στην πράξη, η απόκτηση εμπειρίας με την εγγραφή στο σύστημα από τον επαγγελματία και το ευρύ κοινό και να αποκτηθούν γνώσεις για τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. 300 γιατροί εισήχθησαν στο ιατρικό διαδικτυακό αρχείο, από τους οποίους μόνο το ένα τέταρτο ξεκίνησε να χρησιμοποιεί αμέσως το σύστημα. Στις αρχές του 2003, όμως, εξαπλώθηκε σε όλη την Τσεχία.

 Το σύστημα IZIP περιλαμβάνει τις εγγραφές όχι μόνο από τους γιατρούς αλλά και από άλλους εργαζόμενους στον τομέα της υγείας όπως τα εργαστήρια, τα φαρμακεία, τις κλινικές αποκατάστασης, τα νοσοκομεία κλπ. Συμμετέχουν, επίσης, μεγάλα ιδρύματα(Homolka, ογκολογικό ίδρυμα Masaryk, Imuned, πολυκλινική Centromed κ.α.). Ο γενικός συνεργάτης του προγράμματος IZIP είναι η VZP, η μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία υγειονομικής περίθαλψης στην Τσεχία, η οποία παρέχει κάλυψη υγείας στο 70% του τσέχικου πληθυσμού και το σύστημα IZIP είναι αποκλειστικό για τους ασφαλισμένους της πελάτες. Έτσι, οι πολίτες έχουν τον έλεγχο των δεδομένων του ιστορικού υγείας τους και έχουν πρόσβαση σε αυτό όταν το χρειάζονται, ενώ οι γιατροί και οι άλλοι επαγγελματίες υγείας έχουν πρόσβαση στον πλήρη ιατρικό λογαριασμό του ασθενή, συμπεριλαμβανομένων και των αποτελεσμάτων από εξετάσεις και πλήρη λίστα φαρμάκων στο χρόνο και στον τόπο περίθαλψης, με αποτέλεσμα ένα καλύτερης ποιότητας σύστημα υγείας και εξοικονόμηση χρόνου.